Trong từng lớp Trung Quốc thời xưa, dân thường không có thân phận lẫn địa vị xã hội. Nên chi, “chứng minh thư” là thứ chỉ thuộc về những người có thân phận, có địa vị rõ ràng. Thông báo trên“chứng minh thư” thời trung đại tương đối giản đơn. Thí dụ thời nhà Đường, trên “chứng minh thư” thường có tên, chức phận, chi tiết hơn nữa sẽ là nơi làm việc, chứ không hề có những Thông tin cơ bản như tháng ngày năm sinh, giới tính, chiều cao…Thậm chí ngay cả tên cũng không có, và khi ấy, “chứng minh thư” chỉ đơn thuần là một vật chứng. Tuy nhiên, điểm dị biệt so với chứng minh thư thời hiện đại, đó là: phải “khổ chủ” có chức phận kiêm nhiệm thì sẽ được chú thích rõ ràng trên đó. Như vậy, bản chất, “chứng minh thư” thời trung đại chính là thứ chứng thực thân phận dành cho quan.
Với thuộc tính giản đơn như vậy, rõ ràng, “chứng minh thư” thời trung đại bị làm giả là điều khó tránh khỏi. Thậm chí có cả hiện tượng bạo phổi giả làm bệ hạ. Để ngăn chặn chuyện mạo, người xưa thường đặc biệt chú thích những lời cảnh báo về hậu quả của việc làm giả, cho mượn “chứng minh thư”. Ví như nhà Minh đã đề ra quy định nghiêm nhặt: “Người mượn và người cho mượn chứng minh thư đều mắc tội như nhau”; những kẻ không có chứng minh thư cân xứng mặc cả gan đặt chân tới nơi không được tới (như đột nhập vào chốn hậu cung) và làm những việc không được làm (như giả xưng là đại quan) đều phải “y luật luận tội”.
Ngoài việc quản lý chém, thời cổ - trung đại Trung Quốc còn có hai “độc chiêu” khác nhằm ngăn chặn chứng minh thư giả: Một là: Tạo ra dấu hiệu nhận biết chứng minh thư thật. Tỉ dụ với chứng minh thư loại “ngư phù” (loại phù hình con cá) chỉ cần làm thêm túi đựng, gọi là “ngư đại” để làm dấu hiệu nhận biết. Thời Đường Cao tông Lý Trị, mỗi loại “ngư phù” luôn phải đi kèm một chiếc túi đựng thích hợp. Khi được đại vương triệu kiến, kẻ bề tôi buộc phải đem theo cả “ngư phù” lẫn túi đựng để chứng minh thân phận của mình. Hai là: sử dụng các chất liệu khác nhau chứng minh thư. Tùy từng cấp bậc, chức phận khác nhau, các chất liệu được sử dụng cũng không đồng nhất. Ví như thời nhà Đường, “chứng minh thư” của thân vương và các quan viên bậc tam phẩm trở lên thường dùng chất liệu bằng vàng, với các quan ngũ phẩm trở lên thì dùng chất liệu bạc, riêng các quan lục phẩm trở xuống thường dùng chất liệu đồng. Theo Kienthuc |