Minh Tú (Tổng hợp)
Tháng 12/2012, Campuchia với tư cách là chủ tịch luân phiên của ASEAN đã khiến cho những dị đồng xảy ra giữa các bên, lần trước nhất trong lịch sử, ASEAN chẳng thể ra được một tuyên bố chung trong hội nghị thượng đỉnh. Hôm 18/7, hải quân Philippines và Mỹ đã có cuộc tập trận chung Phiblex.
Trước đây, nội bộ của nhóm này đã có những rạn vỡ ban đầu khi Campuchia đã thẳng cánh công khai ủng hộ ý kiến thương thuyết song phương của Trung Quốc. Có thể thấy, ASEAN đang mô tả một sự cứng rắn, kết đoàn, tuy nhiên sẽ phải vượt qua nhiều thử thách.
Do đó, Trung Quốc hoàn toàn có thể dùng đồng tiền để thao túng các quốc gia trung lập. Hồi tháng 8, các quốc gia ASEAN đã họp kín để hợp nhất các nội dung trong COC để chuẩn bị cho chuyến đi Tô Châu vừa qua. Đây là một động thái bất thần bởi các tàu hải quân Trung Quốc đã áp sát bờ biển Malaysia chỉ cách 80 km khi đổ bộ phạm pháp lên bãi ngầm Jame phía Nam quần đảo Trường Sa chỉ mới vài tháng trước.
Ngoài ra, Philippines còn công khai việc Mỹ sẽ đóng quân ở cứ quân sự trên vịnh Subic. Đề cập tới vòng tham vấn trước tiên vừa kết thúc tại Tô Châu hôm 15/9, hoàn vũ nhận định: DOC đã đóng góp nhiều vào “hòa bình và ổn định” tại Biển Đông
Cũng trong ngày 18/7, Manila tuyên bố cần phải thúc đẩy vụ kiện Trung Quốc ra trọng tài quốc tế về những vi phạm Công ước Luật biển của LHQ (UNCLOS), Đồng thời nhấn mạnh quan điểm sẽ cùng ASEAN thương thuyết với Trung Quốc về vấn đề COC. Song song, sự đồng lòng trong ASEAN cũng đang có nhiều dấu hiệu xấu.
ASEAN: đoàn kết trước thách thức Một động thái khác rất đáng để ý trong nội bộ nhóm ASEAN, có vẻ như sự đoàn kết của các nhà nước trong nhóm này đang ngày càng bị thách thức dưới sự tác động Trung Quốc. Trung Quốc chơi theo luật của riêng mình Thời báo hoàn vũ ngày 18/9 đưa tin cậy Trung Quốc đang “chủ động” xây dựng Bộ lệ luật Ứng xử trên Biển Đông (COC). # Nhật báo cũng dẫn lời một đại tá quân đội Trung Quốc Đỗ Văn Long nhằm đả kích quan hệ Nhật Bản – Việt Nam khi cho rằng Tokyo đang tìm cách phân tán sức mạnh Trung Quốc tại Hoa Đông phê chuẩn việc tăng cường hỗ trợ hàng hải cho Việt Nam.
Trước đó, cuối tháng 8, Bắc Kinh đã đề nghị Tổng thống Philippines Aquino hủy bỏ một chuyến đi dự hội chợ Trung Quốc - ASEAN thường niên tại Nam Ninh, Quảng Tây mặc dầu Philippines là "khách mời danh dự" năm 2013. Nhưng ngay sau màn ca ngợi đó, Hoàn Cầu lập diễn giải lại COC bằng việc khẳng định Bộ luật lệ này được dùng để tăng cường độ tin tưởng cậy giữa các nhà nước chứ không được xây dựng như một cơ chế để giải quyết các tranh chấp.
Dĩ nhiên trong khẳng định đó, tờ báo đã tự cho mình quyền tuyên bố chủ quyền đối với vùng biển quốc tế này và nhận định đó là ý kiến riêng của Bắc Kinh về COC! Bài viết đã tìm mọi cách để tuyên truyền rằng COC đã đạt được những tiến bộ nhất định và đang đi theo hướng thực dụng chủ nghĩa hơn. Đồng thời, cơ quan ngôn luận của Đảng Cộng sản Trung Quốc ngang nhiên viết “Bắc Kinh sẽ không đánh đổi bất cứ điều gì với chủ quyền không tranh cãi trên Biển Đông”! Hạm đội Nam Hải Trung Quốc tập trận tác chiến biển xa đầu năm 2013 Trong cùng ngày, tờ quần chúng.
Tuy nhiên, một mình Campuchia đã không tham gia cuộc họp này. Trong một cuộc phỏng vấn, Bộ trưởng Quốc phòng Malaysia nói rằng: "Chỉ vì bạn có quân thù, điều đó không có nghĩa quân thù của bạn cũng là quân thù của tôi" và cho rằng các cuộc lạ bất hợp pháp của Trung Quốc trong vùng bờ cõi tranh chấp không phải "mối đe dọa đáng chú ý"
Nhà nước này tiếp kiến tăng cường sức mạnh quân sự, tập trận đe dọa các nước hàng xóm, đẩy mạnh các hành động xâm nhập, quấy nhiều lãnh hải, song song, tại hội đàm với ASEAN về COC tại Tô Châu, Trung Quốc cũng không quên nhắc lại ý kiến cần phải xây dựng một cách từ từ và mọi vấn đề phải giải quyết bằng thương thảo song phương.
Bằng chứng này đã đánh dấu một hành động vi phạm trắng trợn Tuyên bố về Ứng xử của các bên trên Biển Đông (DOC) mà Trung Quốc đã ký với ASEAN năm 2002, Manila sau đó đã triệu hồi Đại sứ tại Trung Quốc về nước để tham vấn tình hình.
Ngoại giả, các cố vấn của Tổng thống Obama về khu vực Đông Nam Á cũng nhận định rằng khó có tiếng nói chung giữa các nước ASEAN, bởi lẽ trong nhóm chỉ có 4 nước có tranh chấp vùng biển với Trung Quốc, nhưng cả nhóm có quyền lợi kinh tế với Trung Quốc, thậm chí Trung Quốc là nhà đầu tư, là thị trường đốn.
Đoàn đại biểu ASEAN dự cuộc thương thảo về DOC và mai sau COC tại Tô Châu (Trung Quốc 9/2013) Còn hiện tại, thêm một tín hiệu không tốt khi cuối tháng 8, Malaysia đã cho thấy một cách tiếp cận riêng của họ về vấn đề Biển Đông và Trung Quốc.
( Tin cậy 24h ) – Tình hình Biển Đông: Trung Quốc đang chủ động xây dựng COC theo ý của mình, trong khi đó, mối quan hệ giữa Philippines và Trung Quốc đã gần như không thể cứu vãn. Đồng thời, Philippines còn lớn tiếng sẽ nhổ quờ quạng cọc bê tông này. Có thể nói, Trung Quốc và Philippines đã rơi tự do về mối quan hệ song phương, và không có biện pháp nào để cứu vãn mối quan hệ này nếu không có một bên chủ động đổi thay quan điểm, chiến lược của bản thân.
Cuộc tập trận này đánh dấu mối quan hệ đồng minh giữa hai nước càng ngày càng chặt.
Mỹ - Philippines bắt đầu cuộc tập trận thường niên Phiblex từ ngày 18/9, trong đó có khoa trường đổ bộ tái chiếm đảo Đầu tháng này, Bộ Quốc phòng Philippines ban bố bằng cớ cho thấy Trung Quốc đang chuẩn bị bỏ móng công sự ngoài bãi cạn Scarborough với 75 cọc bê tông.
Đó là những gì truyền thông Trung Quốc nói, còn trên thực địa, Trung Quốc đã tỏ ra không hề có mĩ ý về COC. Trong khi đó, qua giọng điệu của một số chuyên gia, học giả đeo hàm tướng, tá của Trung Quốc, thì lực lượng hải quân của nước này đã hoàn toàn sẵn sàng chinh phục bất cứ sự đối đầu nào.
